کدام افراد به تب دنگی مبتلا می‌شوند؟

به گزارش سایت جهان نیوز به نقل از همشهری آنلاین، تب دنگی یک بیماری ویروسی است که توسط پشه ایدز منتقل می شود. نوعی پشه که توقع زیادی ندارد و می تواند حتی در کوچکترین حجم های آبی هم تخم بگذارد و تولید مثل کند.

تب دنگی مستقیماً از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود. بلکه از طریق نیش پشه Aedes آلوده منتقل می شود. به این ترتیب ابتدا فرد مبتلا را نیش زده یا گاز می گیرد و سپس ویروس را به فرد دیگری منتقل می کند.

پشه آئدس در سال 2018 در ایران شناسایی شد، اما چون این پشه به ویروس آلوده نبود، هرگز عامل تب دنگی نبود. اما امسال از ابتدای اردیبهشت ۱۳۸ نفر در کشور به بیماری تب دنگی مبتلا شده اند که ۳ نفر از آنها جان خود را از دست داده اند. شیوع این ویروس به حدی افزایش یافته است که چند روز پیش وزارت بهداشت اعلام کرد در شهریور و مهر سال جاری شاهد اپیدمی این بیماری خواهیم بود.

به گفته متخصصان، این بیماری در 75 درصد بیماران علامتی نشان نمی دهد، در 25 درصد بیماران علامت دار می شود و 5 درصد بیماران به شکل شدید این بیماری تشخیص داده می شوند.

تب دنگی چقدر خطرناک است؟
تب دنگی ویروسی است که بیشتر مردم مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری را درگیر می کند، اما اکنون اخبار حاکی از آن است که ممکن است به تهران و سایر مناطق غیر گرمسیری سرایت کند. دکتر آمیتیس رمضانی، متخصص بیماری های عفونی و گرمسیری و دبیر انجمن بیماری های عفونی ایران می گوید: پشه های آئدس در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری زندگی می کنند، اما تغییرات آب و هوایی باعث شده است که در مناطق معتدل نیز زندگی کنند. به عنوان مثال این پشه هم اکنون در استان گیلان نیز وجود دارد و احتمال سرایت آن به تهران کم نیست.

رمضانی درباره پشه آئدس و ارتباط آن با تب دنگی توضیح بیشتری می دهد و می گوید: تب دنگی یک بیماری ویروسی است که توسط پشه آئدس منتقل می شود و طیف وسیعی از علائم را ایجاد می کند. یعنی از یک بیماری بدون علامت تا یک بیماری تب دار همراه با سردرد، بدن درد و سایر علائم و همچنین طیف بسیار شدیدی از بیماری که منجر به بستری شدن بیمار در بیمارستان می شود.

به گفته این متخصص بیماری های عفونی، این بیماری در 75 درصد افراد علامتی ندارد، 25 درصد مبتلایان علائم را نشان می دهند و تنها 5 درصد مبتلایان به نوع حاد و شدید این بیماری مبتلا هستند که در صورت وجود به موقع ارجاع نشده، مناسب است. درمان انجام نخواهد شد و عدم تشخیص سریع آن می تواند کشنده باشد. پس کل مشکل ما دانگ شدید یا نوع خونریزی یا نوعی است که فرد را دچار شوک می کند. این بدان معنی است که همه موارد جدی نیستند و همه افراد مبتلا نمی میرند.

تب دنگی شدید فقط در این افراد رخ می دهد
اما شکل شدید دنگی در چه افرادی رخ می دهد و چه کسانی می تواند کشنده باشد؟ رمضانی می گوید: ویروس دنگی 4 نوع دارد. اگر فردی به یک نوع از این ویروس مبتلا شود و بعداً به نوع دیگری مبتلا شود، ایمنی قبلی کمکی به تضعیف بیماری در بار دوم نمی کند. به هر حال، این بیماری خود را جدی تر نشان می دهد.

به گفته یک متخصص بیماری های عفونی، افراد با سابقه یک عفونت، زنان باردار، افرادی که بیماری زمینه ای مانند دیابت، بیماری کلیوی و هر نوع بیماری زمینه ای مزمن دارند که فرد را مستعد طیف شدیدتر عفونی می کند. بیماری ها این بیماری، آنها کاندیدای ابتلا به این بیماری هستند که تب دنگی است. این بیماری در کودکان نسبتاً جدی تر است.

Aedes گونه های مختلفی دارد و رایج ترین نوع آن “Aedes Masri” یا نوع مصری است که در مناطق گرمسیری زندگی می کند. دلیل این نام گذاری این است که این گونه برای اولین بار در مصر مشاهده شد. نوع دیگری به نام “Albopictus” وجود دارد که کمتر رایج است.

آئدس در ایران در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری مانند استان های جنوبی زندگی می کند، اما تغییرات آب و هوایی امکان زندگی در مناطق معتدل مانند استان گیلان را فراهم کرده است. البته بیشتر گونه های آلبوپیکتوس در مناطق معتدل زندگی می کنند.

به گفته کارشناسان، پشه های Aedes شمالی و جنوبی تفاوت های رفتاری دارند. به عنوان مثال، پشه Aedes aegypti می تواند 50 نفر را در روز نیش بزند، اما پشه Albopictus اینطور نیست.

دکتر رمضانی می گوید: در کشور ما در استان های سیستان، بلوچستان، بوشهر و هرمزگان پشه مصری عامل بیماری است در حالی که در گیلان پشه سفید ناقل بیماری است.

دبیر جامعه متخصصان عفونی ایران درباره دلایل آن می گوید: سفرهای متعدد به شمال و جنوب کشور می تواند منجر به افزایش شیوع این بیماری شود. کشورهای همسایه ما نیز از این بیماری رنج می برند. یعنی پشه های آنها آلوده هستند و راه اصلی انتقال از طریق پشه های آلوده است.

پشه هایی که آلوده نبودند اما آلوده بودند
پشه‌های آئدس چند سالی است که در استان‌های جنوبی ایران زندگی می‌کنند، اما هرگز ناقل تب دنگی نبوده‌اند. چون هنوز آلوده نشده اند. این را دکتر رمضانی می گوید و ادامه می دهد: سفر به خارج از کشور یکی از عوامل گسترش آن است. مثلا یک فرد مبتلا از امارات وارد کشور می شود و نمی داند که بیمار است. زیرا علائمی از خود نشان نمی دهد، اما ویروس در خون او وجود دارد. برای نیش زدن پشه آئدس کافی است. اکنون پشه آئدس آلوده را داریم که تا پایان عمرش یعنی یک ماهگی آلوده می ماند و ویروس را به بچه هایش منتقل می کند. در نتیجه این چرخه حفظ می شود. فقط پشه های ماده آئدس تب دنگی را منتقل می کنند. پشه های معمولی این بیماری را منتقل نمی کنند.

دبیر انجمن متخصصان عفونی ایران می گوید: تب دنگی قبلا در کشور ما وجود نداشت.

افغانستان، عراق و کشورهای همسایه شرقی مانند پاکستان به این بیماری مبتلا شدند. کشورهای عربی خلیج فارس مانند امارات به این بیماری مبتلا نشدند، اما بارندگی های اخیر، آب انبارها، تغییرات آب و هوایی، گرمی هوا و افزایش سفرها باعث ظهور آن در کشورهایی مانند امارات، عمان و قطر شده است. در ایران این پشه ها را در استان های محدودی مثل بوشهر، هرمزگان و … داشتیم. اما اکنون این پشه ها نقل مکان کرده و به استان های دیگر رفته اند.

به گفته این کارشناس، کشورهای همسایه اغلب به تب دنگی مبتلا می شوند. ترکیه نیز این پشه را دارد اما پشه های این کشور هنوز به ویروس دنگی مبتلا نشده اند.

علائم تب دنگی
دوره نهفتگی دنگی به طور متوسط ​​بین 2 تا 7 روز است و ممکن است تا 14 روز طول بکشد. این به معنای دوره ای است که بعد از گزش تا زمانی که علائم خارجی در فرد ظاهر شود طول می کشد.

تب دنگی طیف های مختلفی دارد. در برخی افراد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد و در برخی بیماران چندین علامت ناراحت کننده ظاهر می شود. برخی می گویند علائم این بیماری شبیه سرماخوردگی است، اما دکتر رمضانی می گوید: این بیماری در ابتدا با تب، سردرد، بدن درد و علائم دیگر ظاهر می شود. مهمترین علائم تب دنگی خونریزی خفیف در لثه و بینی، کبودی در بدن، درد پشت چشم، استفراغ، درد شکم و بثورات پوستی است. بنابراین نمی توان این بیماری را مشابه سرماخوردگی دانست. البته بسیاری از بیماری های عفونی نیز این علائم بالینی را دارند.

به گفته دبیر انجمن متخصصان عفونی ایران، علائم این بیماری در بیشتر موارد متعدد و متنوع است، اما در برخی موارد تنها با تب خود را نشان می دهد و برخی از آنها در این مرحله بهبود می یابند و بیماری بهبود می یابد. در آنها پافشاری نکنید اما همانطور که گفتم اکثر افراد هیچ علامتی ندارند. فرد بیمار است و ویروس در خون او وجود دارد اما هیچ علامتی ندارد. برخی از آنها 2-3 روز پس از ظاهر شدن علائم دچار شوک می شوند. این مرحله بسیار خطرناک است و در این حالت فرد باید بین 24 تا 48 ساعت در بیمارستان بماند تا بیمار با مایعات درمانی مناسب بهبود یابد.

دکتر رمضانی که ریاست گروه تحقیقات بالینی، اپیدمیولوژی و آمار زیستی انستیتو پاستور ایران را نیز بر عهده دارد، با اشاره به اینکه این بیماری آزمایش و نمونه برداری دارد اما درمان خاصی ندارد، می گوید: آزمایش توسط پزشک انجام می شود. انستیتو پاستور در ایران پزشکانی که در تشخیص تب دنگی شک دارند باید نمونه برداری کنند و به مراکز بهداشتی درمانی ارسال کنند و مراکز بهداشتی نیز نمونه ها را برای ما ارسال کنند.

ما باید جلوی انتشار این پشه را بگیریم
احتمال شیوع تب دنگی در کشور در ماه های آینده وجود دارد. دکتر رمضانی می گوید و ادامه می دهد: شیوع این بیماری بیشتر می شود و حتی به تهران هم می رسد. زیرا پشه آئدس معروف به «ببر آسیایی» کم کم در کشور در حال گسترش است. البته در حال حاضر گزارشی مبنی بر شیوع این بیماری در تهران گزارش نشده است.

دکتر رمضانی در پاسخ به این سوال که آیا راهی برای محافظت از خود در برابر پشه آدس و تب دنگی وجود دارد، می گوید: مهمترین کاری که باید انجام دهیم این است که اجازه ندهیم پشه آئدس در اطراف ما ظاهر شود و تولید مثل کند. ابتدا باید بدانیم که چه شکلی است. همچنین شکل خاصی دارد. پشه سیاه بزرگ با نوارهای سفید. تا جایی که امکان دارد باید از تکثیر این پشه جلوگیری کنیم. این بدان معنا نیست که مسئولان باید رشوه بگیرند. به هر حال، این پشه در برابر سم بسیار مقاوم است.

این متخصص بیماری های عفونی تایید می کند که باید مکان های در معرض تجمع و تخم گذاری توسط این پشه را تمیز کنیم. آب زیر کاسه، آب باقی مانده در حیاط، مخزن آب تقسیم شده، کاسه های آب، لاستیک های قدیمی که آب را در آنها جمع می کند و هر آب راکد دیگری محل تجمع این پشه ها، تخم گذاری و تولید مثل است.

دکتر رمضانی می گوید: جلوگیری از انتشار این پشه در محل زندگی ما مهم است. در غیر این صورت پشه ها پخش می شوند. به عنوان مثال این پشه ها فقط در استان گیلان یافت می شوند و در سایر استان های شمالی مانند مازندران و گلستان مشاهده و گزارش نشده است. از آنجایی که گیلان بسیار شلوغ است و تعداد پروازها به این استان بسیار زیاد است، احتمال می رود سایر استان های شمالی نیز شرکت کنند. این بیماری ممکن است قبل از مازندران وارد تهران شود. بنابراین باید اقدامات احتیاطی را رعایت کنیم.

نکات مراقبتی در برابر پشه های Aedes
پشه Aedes یک حشره بزرگ و پا دراز است که می تواند وارد خانه شده و فردی را در بیرون گاز بگیرد. این پشه از صبح تا عصر بیشترین فعالیت را دارد، اما ممکن است شب ها نیز نیش بزند.

رمضانی می گوید: می توان از این پشه دوری کرد. فقط باید بدانیم چگونه از خود مراقبت کنیم. مثلاً تا حد امکان خود را بپوشانیم، لباس های گشاد و آستین بلند بپوشیم و رنگ لباس سفید یا روشن باشد. این پشه رنگ های روشن را دوست ندارد و رنگ های تیره مانند سیاه و قرمز را ترجیح می دهد و آبی، سبز روشن و سفید را دوست ندارد. هر چه پوشش بیشتر باشد، ناحیه کمتری در معرض نیش پشه قرار می گیرد.

این متخصص بیماری های گرمسیری در پاسخ به سوالی مبنی بر نحوه محافظت از صورت می گوید: اکالیپتوس و لیمو حاوی ترکیباتی هستند که می توانند آئدس را از ما دور کنند. Aedes این بوها را دوست ندارد. می توانید لیمو و اکالیپتوس را به صورت ما و فرزندانمان بمالید. البته قبل از نیش. اسپری های دافع حشرات نیز در بازار وجود دارد که بسیاری از آنها حاوی اکالیپتوس و لیمو هستند و می توان آنها را روی لباس اسپری کرد. لازم نیست همه قسمت های بدن را با این اسپری اسپری کنید، زیرا با استفاده از آن روی لباس، پشه ها به طور طبیعی از ما دور می شوند.

به گفته رمضانی کرم ضد آفتاب اصلا در دور نگه داشتن این پشه تاثیری ندارد. حتی اگر از ضد آفتاب استفاده می کنید، باید از دافع حشرات استفاده کنید. حتی هنگام استفاده از آرایش، باید آرایش را غبارآلود کنید. طبیعتا استفاده از این اسپری ها در کودکان زیر 5 سال توصیه نمی شود. اگر بیرون هستید، باید از پشه بند استفاده کنید. همچنین می توانید روی پشه بند اسپری دافع حشرات بزنید تا کاملاً آن را بپوشاند و پشه ها را دور نگه دارد.