بر اساس آخرین گزارش منتشر شده از وضعیت تولید علم و فناوری در ایران در حوزه فناوری نانو در سال 2023، اگرچه ایران از نظر تولیدات علمی در رتبه پنجم جهان قرار دارد، اما در ثبت اختراعات آمریکا رتبه «بیست و هفتم» را به خود اختصاص داده است. برای هر گونه اختراع مرتبط با فناوری نانو در اختراعات شماره در اروپا قرار دارد.
به گزارش ایسنا. در جدیدترین گزارش اجرای «سند ملی توسعه علم و فناوری نانو و برنامه توسعه فناوری نانو» در سال 1402 هجری شمسی که از سوی ستاد نانو و خرد معاونت علمی ریاست جمهوری صادر شد، دستور داد. اعلام شد و تولید علم و نانوتکنولوژی ایران بررسی شد.
در این گزارش، جایگاه جهانی ایران در حوزه علوم و فناوری نانو از طریق سه شاخص اصلی «کمیت مقالات فناوری نانو»، «کیفیت مقالات فناوری نانو» و «تعداد اختراعات فناوری نانو» مورد ارزیابی قرار گرفت. برای ارزیابی جایگاه ایران در علم نانو، پایگاه علم وب (WoS) به عنوان منبع آمار و اطلاعات مورد استفاده قرار گرفت و مقالات پژوهشی مرتبط با فناوری نانو با استفاده از عبارت جستجوی معتبر استخراج و محک زدند. در حوزه فناوری، تعداد اختراعات فناوری نانو در معتبرترین دفاتر ثبت اختراع جهان از جمله اداره ثبت اختراع ایالات متحده (USPTO) و اداره ثبت اختراعات اروپا (EPO) اندازه گیری می شود.
جایگاه ایران در گسترش علم نانو در سطح جهان
در سال 2023، 11179 مقاله مرتبط با فناوری نانو نوشته شده توسط محققان ایرانی در WoS نمایه شد که معادل 4.6 درصد از کل مقالات نانوفناوری منتشر شده در سال 2023 است. ایران با این سهم از انتشارات فناوری نانو، با یک رتبه نزول در رتبه پنجم جهان قرار گرفت. این جایگاه زمانی حاصل شد که در سال 1379 و قبل از تشکیل ستاد توسعه فناوری نانو که تعداد کمی از محققان و دانشمندان ایرانی با این فناوری نوظهور آشنایی داشتند، 8 مقاله نانو در رده «58» در سطح جهانی و «ششم» منتشر شد. ” «در خاورمیانه قرار داشت.
ایران در سال‌های بعد همواره شاهد روند صعودی انتشارات علوم نانو بوده است، به‌طوری‌که میانگین درصد رشد سالانه نانومقالات ایران در این 23 سال به 44.94 درصد رسیده است. تعداد مقالات نانو در ایران در سال 2023، 18.9 درصد از کل مقالات علمی منتشر شده در ایران در WoS خواهد بود، در حالی که سهم مقالات نانو از کل مقالات جهان در سال 2023، 8.9 درصد بوده است.
سهم مقالات مشترک فناوری نانو ایران با سایر کشورها در سال 2023 به 32.6 درصد رسید و 5 کشور چین، آمریکا، ترکیه، عراق و کانادا بیشترین سهم را در انتشار مشترک دارند. مقالاتی با ایران داشتند. ایران همچنین در سال 2022 از نظر سرانه اقلام نانو به ازای هر جمعیت رتبه 20 را به خود اختصاص داده است و از نظر تعداد اقلام به ازای تولید ناخالص داخلی بر اساس برابری قدرت خرید (PPP) رتبه اول را در سال 2022 در جهان دارد.
جدول زیر رتبه بندی 25 کشور برتر در انتشار مقالات ISI Nano را برای سال 2023 نشان می دهد:
| ردیف | ملت | مقاله Yanano | درصد مقالات نانو از تمام مقالات نانو در جهان |
|---|---|---|---|
| 1 | چین | 113821 | 46.52 |
| 2 | هندوستان | 26792 | 10.97 |
| 3 | آمریکا | 22821 | 9.35 |
| 4 | کره جنوبی | 11595 | 4.73 |
| 5 | ایران | 11190 | 4.56 |
| 6 | پادشاهی عربستان سعودی | 10836 | 4.42 |
| 7 | آلمان | 8800 | 3.6 |
| 8 | ژاپن | 7741 | 3.16 |
| 9 | روسیه | 6694 | 2.71 |
| 10 | انگلستان | 6596 | 2.7 |
| 11 | مصر | 6370 | 2.61 |
| 12 | فرانسه | 5771 | 2.36 |
| 13 | پاکستان | 5737 | 2.35 |
| 14 | اسپانیا | 5707 | 2.34 |
| 15 | ترکیه | 5367 | 2.19 |
| 16 | ایتالیا | 5356 | 2.19 |
| 17 | استرالیا | 5007 | 2.05 |
| 18 | کانادا | 4503 | 1.84 |
| 19 | تایوان | 4183 | 1.71 |
| 20 | برزیل | 3886 | 1.59 |
| 21 | لهستان | 3396 | 1.38 |
| 22 | مالزی | 2969 | 1.21 |
| 23 | عراق | 2586 | 1.05 |
| 24 | سنگاپور | 2322 | 0.95 |
| 25 | هلند | 2120 | 0.87 |
در سال 2023، دانشگاه تهران با انتشار 795 مقاله نانویی (7 درصد) از کل مقالات نانو ایران در سال جاری، رتبه اول را در بین دانشگاه‌های ایران کسب کرد. پس از آن، دانشگاه علم و صنعت 542 مقاله نانو (4.8 درصد)، دانشگاه تبریز 537 مقاله نانو (4.8 درصد)، دانشگاه صنعتی پرنس کبیر 491 مقاله نانو (4.4 درصد) و علوم پزشکی تهران در رتبه های بعدی قرار دارند. با 482 مقاله (4.3%).
گروه دانشگاه آزاد اسلامی نیز 2179 مقاله نانو منتشر کرد که تقریباً یک پنجم کل مقالات نانو ایران در سال گذشته است و البته این آمار متعلق به تمامی واحدهای این دانشگاه است.
تعداد مقالات نانو چاپ شده در مجلات ایرانی در سه ماهه اول
سهم مقالات نانو ایرانی چاپ شده در مجلات چارک اول یکی دیگر از شاخص های کیفیت انتشارات علمی است. مجلات Q1 مجلاتی هستند که بر اساس پایگاه داده Journal Reports (JCR) از نظر ضریب تاثیر جزو مجلات برتر چارک هستند.
تعداد این مقالات در سال 2023 با کاهش 8 درصدی به 4235 مقاله رسید، اما با وجود این، سهم این مقالات از کل مقالات نانو ایران نیز تقریباً یک درصد نسبت به سال 2022 افزایش یافت.
جایگاه جهانی ایران در ثبت اختراع در فناوری نانو
تا پایان سال 2023، ایران در مجموع 354 پتنت مرتبط با فناوری نانو در دفاتر ثبت اختراع آمریکا و اروپا منتشر کرده است. تعداد پتنت های نانو ایران در اداره ثبت اختراعات آمریکا (USPTO) در سال 2023 به 8 اختراع رسید. همچنین امسال 7 اختراع نانویی دیگر در این اداره ثبت شد. بر این اساس، رتبه ایران در اختراعات ثبت شده در USPTO در سال 2023، «بیست و هفتم» است. در اداره ثبت اختراع اروپا (EPO) امسال هیچ اختراعی مرتبط با فناوری نانو ثبت نشد.
نسبت تعداد پتنت به تعداد مقالات نانو نشان می دهد که به ازای هر 100 مقاله نانو 0.13 پتنت نانو ثبت شده است. البته باید توجه داشت که همین تعداد اختراع مرتبط با فناوری نانو، سهمی حدود 17 درصد از کل پتنت های ثبت شده در ایران در ادارات ثبت اختراعات آمریکا و اروپا را شامل می شود.
انتهای پیام/
parseek به نقل از یستا
مطالب مرتبط
افغانستان و ایران تفاهم‌نامه اتصال شبکه‌های اینترنت امضا کردند
آیا مدارس اصفهان فردا چهارشنبه (۵ دی ۱۴۰۳) تعطیل است؟
خروج نیرو‌های فرانسوی از جمهوری چاد (یکم دی ۱۴۰۳)