«حافظ چهار استاد»؛ انتشار یک اثر زیبا

چندی پیش به لطف یکی از دوستان عزیز و محترم دعوت شدم تا در مراسم رونمایی از کتابی شرکت کنم که برایم ارزش زیادی داشت. در آن جلسه آقایان عبدالله کوثری، رضا امینی مقدم و فروزن الخزاینی درباره حافظ و چاپ جدید که تازه کشف شده بود صحبت کردند. با کمال فروتنی می گویم؛ من از علاقه مندان به غزلیات حافظ بودم و هستم و به جرات می توانم بگویم چند نسخه معروف از حافظ موجود است که در آرشیو کتابخانه ام ندارم. اما اکنون به کمک انفاس قدسی حافظ و به لطف محققم الحافظ و دوستم محقق الحافظ نسخه ای از حافظ را به دست آورده ام و برای من گنجینه گرانبهایی است.

و اکنون «حافظ شهر استاد» به همت استاد خوشنام حافظ شهر، جناب آقای فروزان خزینی توسط انتشارات درخش مزین شده است. پیش از آن، دو اثر پژوهشی ممتاز وی با نام‌های «حافظ مصلح سزجلی» و «فی راز سر بی مهر» توسط انتشارات ظریف منتشر شده بود. با عشق و علاقه فراوان و آگاهی از اندیشه‌های عمیق و ناب آن و نزدیکی که در این سال‌ها مرا با حافظ نزدیک کرده بود به جستجوی کتاب می‌گشتم. تا اینکه به لطف دوست دانشمندم رضا امینی مقدم به آن دست یافتم و به حقیقت و انصاف پی بردم، چنانکه حافظی برجسته معاصر بهاالدین خرمشاهی می گوید: اثر فوق العاده ای است و باید در اختیار علاقه مندان و دوستداران حافظ قرار گیرد.

با یک نگاه به کتاب، بیشتر از همه تایپوگرافی زیبا و طراحی زیبا و چشم نواز آن مشهود است. و سپس به متن می رسیم: استاد حافظ الشحار با دو مقدمه آغاز می کند که اولین مقدمه آن مقدمه چاپ جدید استاد الخزائنی است. او در مقدمه با دلایل محکم و متقن استدلال می کند که با وجود این همه چاپ، چرا نیاز به چاپ دیگری از حافظ است؟ سپس دلایل این امر را ذکر می کند.

سپس مقدمه چاپ اول کتاب به قلم کوهی کرمانی مدیر نشریه نسیم صبا مطرح شد که در آن از علت حضور این نسخه در کتابخانه شخصی حاج سید نصرالله تقی و بیان ایشان مبنی بر آن صحبت کرد. بهتر است این نسخه از حافظ را به خط زیبای نستعلیق چاپ و حکاکی کنید و حضرت عالی چگونه آن نگین کمیاب را زیر آن گذاشتند و نگارش مجموعه را به آقای ابراهیم البزری سپردند. خط لیق و عاشق شعر و ادب. همانطور که قول داده بودند، کارشان را به خوبی انجام دادند. می توان گفت که اگر پشتکار این محقق نبود، شعر حافظ منتشر نمی شد.

بعد از این مقدمه متن غزل می آید و جای تعجب است که در این نسخه غزلیاتی وجود دارد که در نسخه معروف استاد غنی و قزوینی یافت نمی شود. از جمله غزلی زیبا که با حرف «س» در صفحه 261 قافیه شده است، با این پیام «کسی نیست که از طناب بر سرت رهایی یابد / عاشق بیچاره را می کشی، از قصاص نترس». البته غزلیات بسیار دیگری نیز در چاپ غنی قزوینی وجود دارد که در این چاپ گنجانده نشده است، معلوم نیست شاعران مذکور آن را نپسندیده اند، یا نسخه شادران نصرالله پارسا نبوده است.

البته نگارنده این سطور وقت چندانی نداشت و خود را شایستگی مقایسه تمامی غزل های این نسخه با نسخه های صحیح موجود نمی دید، اما با یک نگاه گذرا متوجه شدم که در برخی از غزل ها ابیات زیبایی وجود دارد. در این نسخه که در نسخه های دیگر یافت نمی شود، جمله این بیت زیبا در هفدهم غزل الغنی – قزوینی با ظهر.

سینه با آتش دل در غمی عمیق سوخت/ آتشی در این خانه بود که خانه را سوزاند. که بعد از دو آیه اول آمده است:

هرکس زنجیر سر زلف را دید گیج شد و دلش دیوانه وار به من سوخت.

امیدوارم این خلاصه در دل طرفداران حافظ تاثیر بگذارد و آنها را برای بازگشت به این اثر شگفت انگیز هیجان زده کند.

برای انتشار این اثر زیبا و شادی آور برای استاد الخزاینی و انتشارات درخش آرزوی سلامتی و موفقیت دارم و از زبان خواجه شیراز مژده می دهم و قول می دهم که:
و هر که با مؤمنان بایستد.
خداوند او را از آسیب در همه حال حفظ کند.
چنین باد!

حافظ الاستعلم القربان (قاآنی شیرازی، یغمایی جندقی، کوهی کرمانی، ابراهیم بوذری) انتشارات فروزان خزینی، انتشارات درخش.