هنر، فرصتی برای تقویت بنیان خانواده و پیشگیری از بحران‌های اجتماعی | نشست خبری تئاتر سریالی «ذهن» در کافه‌کتاب «اثر» برگزار شد

به گزارش یستانشست خبری مجموعه تئاتر ذهن بعدازظهر امروز 27 آذر 1403 هجری شمسی با حضور نیرا عابدین زاده معاون دادستان عمومی و انقلاب خراسان رضوی، محمد حسین زاده مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد. در خراسان رضوی و نمایندگان مایند شو و اصحاب رسانه در کافه «نفوذ».

هنر، زبانی قدرتمند برای ارائه راه حل ها

مدیرکل ارشاد و فرهنگ اسلامی خراسان رضوی در ابتدای این نشست با حضور هنرمندان و اصحاب رسانه از زحمات و علاقه مندی های هنرمندان این نمایش قدردانی کرد و گفت: از استقبال خانم عابدین زاده تشکر می کنم. دعوت و حضور ما در جمع هنرمندان و اصحاب رسانه. همچنین از بچه های هنرهای نمایشی که علاقه مند به رفع آسیب های اجتماعی با کارهای نمایشی هستند تشکر می کنم. هنرمندی که به مردم، کشور و جامعه خود عشق می ورزد، می تواند با نشان دادن نقاط ضعف به پیشرفت کشور کمک کند.

محمدحسین زاده با اشاره به عوامل آسیب های اجتماعی مختلف از جمله مسائل اقتصادی و فرهنگی و حتی تاثیرات منطقه ای و بین المللی گفت: پدیده کرونا در بسیاری از کشورهای جهان باعث کاهش ارتباطات اجتماعی و افزایش آسیب های اجتماعی شده است. پیشگیری از این آسیب ها ارزان تر و موثرتر از درمان است. نمایش این آسیب ها در آثار هنری به عنوان یک علامت هشدار دهنده عمل می کند و مردم را از خطرات احتمالی هشدار می دهد.

مدیرکل اداره ارشاد و فرهنگ اسلامی خراسان رضوی اضافه کرد: هنر نه تنها قابلیت هشدار نسبت به آسیب را دارد، بلکه می تواند به زیبایی راهکارهایی برای برون رفت از بحران ارائه دهد. هیچ زبانی مانند هنر قادر به ارائه این راه حل ها نیست.

حسین زاده به رویکرد دستگاه قضایی برای همکاری با هنرمندان اشاره کرد و گفت: اعتماد دستگاه قضایی به هنرمندان استان و در میان گذاشتن مسائل اجتماعی با آنان اتفاق مبارکی است. این همکاری می تواند از بروز مجدد آسیب ها جلوگیری کند و هنرمندان عرصه های دیگر مانند سینما، هنرهای تجسمی و ادبیات نیز می توانند از این فرصت بهره مند شوند.

وی بر تقویت هویت فرهنگی ایرانی اسلامی تاکید کرد و گفت: تقویت هویت فرهنگی ما را از آسیب های اجتماعی دور می کند. همانطور که پیامبر اسلام(ص) با تکریم دختر خود الزهرا(س) فرهنگ متعالی را در جامعه حجازی به وجود آورد، ما نیز می توانیم با تمرکز بر ارزش های فرهنگی و دینی بر بحران ها فائق آییم.

“ناهنجاری ها” مشکلات اجتماعی و آسیب های عمیق را نشان می دهد

در ادامه این جلسه معاون دادستان عمومی و انقلاب خراسان رضوی با تاکید بر اهمیت پیشگیری از آسیب های اجتماعی گفت: یکی از سوالات جدی که همیشه در ذهن ما وجود دارد این است که آیا روش های پیشگیرانه در حوزه آسیب های اجتماعی موفق است یا خیر؟ پاسخ به این سوال ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما آنچه واضح است این است که روش های پیشگیرانه هنوز نتوانسته اند پاسخ های قابل قبولی از نظر اجتماعی پیدا کنند. در این میان آثار هنری می توانند ارتباط موثری با مردم برقرار کرده و نقش مهمی در پیشگیری از این آسیب ها داشته باشند.

نیریه عابدین زاده به تئاتر «آنومی» که به کارگردانی عادل توکلی ساخته شده و بر اساس موارد واقعی ساخته شده است، اشاره کرد و گفت: این تئاتر به موضوعاتی می پردازد که ریشه های اجتماعی عمیقی دارد و معمولا کمتر به آن پرداخته می شود. این ارائه توانست عمق معضلات اجتماعی را نشان دهد و جامعه را ترغیب کند تا قبل از بروز مشکلات از جانب آنها عمل کند. هنر می تواند به جای نادیده گرفتن مسائل و جلوگیری از بروز آسیب، فرصتی برای گفت و گو و تعامل برای ما فراهم کند.

وی به جنبه های پیشگیرانه تئاتر و نقش آن در بهبود شرایط اجتماعی اشاره کرد و افزود: صحنه تلخ تئاتر ممکن است زنگ خطری باشد. به عنوان مثال، آثار هنری می تواند توجه خانواده ها را به اهمیت صحبت با فرزندان و تقویت جایگاه خانواده جلب کند. بالاخره این هنر است که می تواند بنیان خانواده را مستحکم کند و از نابودی آن جلوگیری کند.

عابدین زاده همچنین به چالش های تولید آثار هنری در حوزه آسیب های اجتماعی اشاره کرد و گفت: تولید آثار هنری در این حوزه کار سختی است. جذابیت بخشیدن به اثر هنری، جلب نظر مسئولین و اخذ مجوزهای لازم دشوار است. اما همانطور که می دانیم سخت کوشی نتیجه می دهد. کاری که تولیدکنندگان هنری در این راستا انجام می دهند، نه تنها در وجدان آنها مؤثر است، بلکه در پیشگیری از آسیب های اجتماعی و کمک به جامعه نیز مؤثر است.

هنر ابزاری برای بیان مسائل روانی است

همچنین مصطفی دریدار روانشناس که میهمان این مراسم بود، با اشاره به جسارت در ایده ها و قسمت های تئاتر «زهان» گفت: یکی از ویژگی های بارز این اثر، بیان صریح و جسورانه آن است. ، روانشناسی پیچیده.” مشکلات تئاتر ما باید با جسارت در مورد مسائل مهم صحبت کند و مخاطب را به فکر و مشارکت در محیط اجرا دعوت کند.

وی بر تغییر رویکردهای روانشناسی معاصر تاکید کرد و گفت: روانشناسی امروزه به سمت استفاده از روش های نوینی گرایش پیدا کرده است که به جای تکرار درمان های معمول، به ایجاد آگاهی و نیاز آفرینی می پردازد. جامعه امروزی با مسائل زیادی مواجه است و ما باید چیزی جذاب تر از روش های سنتی به آن ارائه دهیم. یکی از سخت ترین چالش های زندگی یک فرد مسائل عاطفی است. ما باید فضایی ایجاد کنیم که مردم جرات بیشتری برای فکر کردن و صحبت درباره این موضوعات داشته باشند.

این روانشناس با اشاره به اهمیت روابط انسانی در روانشناسی مدرن گفت: روانشناسی امروز انسان را بدون رابطه درک نمی کند. انسان ها در روابط معنا پیدا می کنند و یکی از سخت ترین چالش ها در این زمینه مراقبت از خودمان است. توجه به گفتگویی که با خودمان داریم و گفتگویی که با دیگران داریم. سخت ترین گفتگوها حول محور مسائل عاطفی می چرخد. زیرا این مسائل به ارزش ها، اعتقادات و فرهنگ ما برمی گردد.

دریدار با اشاره به جذابیت استفاده از تئاتر به عنوان یک ابزار روانشناختی گفت: تئاتر می تواند به عنوان یک محصول کاربردی روانی مورد استفاده قرار گیرد. ما به دنبال رویکردهای جایگزین در روانشناسی جدید هستیم. تئاتر امکان انتقال مستقیم مفاهیم روانشناختی به مخاطب را فراهم می کند. گستردگی و جذابیت تئاتر باعث می شود در مدت زمان کوتاهی به اثری معادل چند ماه درمان دست یابیم.

فرصتی برای تجربه متفاوت بازیگری

حسین اکبرپور نماینده مایند در ابتدای صحبت های خود درباره نحوه حضورش در این پروژه گفت: فرصت افتخاری برای عادل توکلی بود تا به این نتیجه برسد که می توانم در این زمینه کمک کنم. اگرچه خودم را بازیگر نمی دانم و بیشتر به کارگردانی علاقه دارم، اما پیشنهاد وسوسه انگیز عادل باعث شد این چالش را بپذیرم. البته شرط من این بود که اگر در هر مقطعی احساس کرد به خواسته اش نمی رسم از تیم جدا شوم. خوشبختانه تاکنون همکاری خوبی داشته ایم.

این بازیگر با اشاره به سختی های بازیگری در این نمایش افزود: بازیگری آسان به نظر می رسد اما وقتی وارد تئاتر می شوی سختی آن را می فهمی. گاهی حضور پررنگ بازیگر دیگری مثل آرش تبریزی اجازه نفس کشیدن در صحنه را نمی دهد. همین میزان انرژی و هماهنگی باعث افزایش کیفیت نمایش می شود.

هنرمند؛ خبرچین جامعه، نه درمانگر آن

وی بر وظیفه هنرمندان برای نشان دادن آسیب های اجتماعی تاکید کرد و گفت: وظیفه هنرمند فقط اطلاع رسانی است. هنرمند به ویژه در تئاتر اعتراضی باید آسیب های جامعه را بزرگ کند و توجه مردم و مسئولان را به آن جلب کند. اما ارائه راه حل و درمان این مشکلات وظیفه روانشناسان، مددکاران اجتماعی و مسئولان است نه هنرمندان.

این بازیگر در پایان سخنان خود به اهمیت کار گروه «زهان» اشاره کرد و گفت: گروه نمایش «زهان» رسالت اجتماعی خود را انجام داده است. ما مشکل را نشان داده ایم و اکنون وظیفه مسئولان و رسانه ها تشخیص آن و ارائه راهکار برای حل آن است. امیدوارم این نمایشگاه با کمک مسئولان و کارشناسان تاثیر مثبتی در جامعه داشته باشد و مشکلات موجود را برطرف کند.

سه گانه بی نظیری را در نمایش «زن» ساخته ایم.

در ادامه این نشست معین رواکی نویسنده ارائه «زیهان» در تشریح روند شکل گیری این ارائه گفت: ارائه ذهن از سه بخش مجزا تشکیل شده است که مجموعاً یک کل واحد را تشکیل می دهند. اما چالش اصلی ما این بود که هر بخش را به طور مستقل قابل درک کنیم. یعنی اگر مخاطب فقط یکی از قسمت ها را ببیند باز هم از نمایش کامل لذت خواهد برد.

این نویسنده ادامه داد: این سه نمایش که نام‌های «زار»، «هار» و «نار» را دارند، یکی پس از دیگری ارائه می‌شوند. هر کدام از این قسمت ها در مکانی متفاوت می گذرد و مخاطب با فضای جدیدی مواجه می شود. اما وجه اشتراک بازیگران این است که باید از اجرای اول به اجرای دوم و سپس به اجرای سوم بروند. این ساختار روند خلق اثر را بسیار پیچیده کرد اما با همکاری تیم درجه یک بازیگری و کارگردانی توانستیم این ایده را اجرایی کنیم.

رواقی در توضیح محتوای این برنامه افزود: داستان حول محور خانواده دکتر راهی می چرخد. این خانواده شامل دو فرزند و یک مادر است. اولین نمایش در استودیوی ضبط برگزار می شود. جایی که دکتر راهی در مورد مسائل فرازمینی صحبت می کند. در نمایش دوم مخاطب به خانه این خانواده می رود و شرایط حاکم بر زندگی آنها را می بیند. نمایش سوم به جشن سالگرد ازدواج اختصاص دارد. همه این اتفاقات در یک روز رخ می دهد و در پرده سوم این جشن بالاخره فیلمبرداری می شود.

وی درباره سختی های تولید این اثر گفت: از ابتدای نویسندگی تا تمرینات و حالا که به مرحله اجرا رسیده ایم با مشکلات زیادی مواجه بوده ایم. تمام تلاش ما این است که به موضوعاتی اشاره کنیم که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. امیدواریم مخاطبان نیز این اثر را دوست داشته باشند.

این نویسنده در پایان اعلام کرد: سه گانه The View of the Mind به صورت متوالی و در زمان مشخص ارائه می شود. زمان اجرای این سه نمایش به ترتیب از 17، 19 و 21 آغاز می شود و امیدواریم تجربه ارزشمند و جذابی برای مخاطبان باشد.

«ذهن» تجربه جدیدی در اجرا و روایت ارائه کرد

عادل توکلی کارگردان این نمایش با تاکید بر روند شکل گیری این پروژه بیان کرد: اگر بخواهم درباره شروع این کار توضیح دهم باید به سال 1377 برگردم که ایده اولیه شکل گرفت. پس از طراحی این پروژه، عملیات اجرایی آن از حدود هشت ماه پیش آغاز شد. برخلاف نمایش‌های محبوب، «عقل» تلاش می‌کند بر پیامدهای شرایط مصنوعی بر خانواده تمرکز کند. هر فردی در این حالت می تواند به موجودی متفاوت تبدیل شود.

وی درباره لوکیشن های اجرای این نمایش گفت: «ذهن» در سه لوکیشن مختلف شهر اجرا می شود. قسمت اول در استودیوی ضبط برنامه (در پردیس تئاتر مستقل)، قسمت دوم در یکی از خانه ها (واقع در خیابان وکیل آباد حدفاصل جلال و الهاشمیه که مجوز آن همچنان در دست بررسی است) و قسمت سوم در کافه کتاب (کافه کتاب “نفوذ”). ترتیب این نمایش به این شرح است: تئاتر پردیس ساعت 17، خانه دکتر راهی ساعت 19 و کافه کتاب ساعت 21.

التوکلی در خصوص همکاری خود با نویسنده اثر معین رواقی گفت: از ابتدا جلسات متعددی برای هماهنگی ایده ها و نگارش متن برگزار کردیم. همگرایی دیدگاه ها بین ما باعث شد این همکاری به ثمر بنشیند. تحقیق و بررسی میدانی با خانواده های مختلف نقش مهمی در روند نگارش داشت. هدف ما این بود که آسیب های خانوادگی و تاثیر ارتباطات ناسالم بر اعضای خانواده را به بهترین شکل ممکن به مخاطب منتقل کنیم.

وی با معرفی تیم اجرایی افزود: در این پروژه آقای حسین اکبرپور کارگردان با تجربه و بازیگر حرفه ای، خانم مهسا سودنژاد و آقای آرش تبریزی از بازیگران مطرح شهرستان با ما همکاری دارند. گروه بازیگری و اجرایی تاثیر زیادی در کیفیت این کار داشتند.

این کارگردان همچنین توضیح داد: حتی می توانیم این نمایش را در مکان های عمومی مانند خیابان یا مترو نیز بسازیم. هدف این است که تجربه تئاتر را خارج از تئاترهای سنتی رها کنیم و به مخاطب اجازه دهیم که در فضایی متفاوت با کنش روبرو شود. این رویکرد می تواند تصور مخاطب را از تئاتر تغییر دهد و تجربه متفاوتی را ایجاد کند.

آینده تئاتر دانشگاهی مستقل در مشهد

توکلی در پایان درباره وضعیت پردیس تئاتر مستقل گفت: متأسفانه از این گروه حمایتی نمی شود و با هزینه های بالای نگهداری مواجه هستیم. فعلا تا پایان سال 1403 با حمایت محدود می توانیم ادامه دهیم اما به نظر می رسد پردیس در سال 1404 تعطیل می شود این موضوع ضربه بزرگی به فضای فرهنگی شهر وارد می کند.

وی بیان کرد: هدف ما خلق اثری است که بتواند موضوعات کمتر مطرح شده در جامعه را با زبانی جدید بیان کند. امیدوارم تماشاگران از این تجربه متفاوت لذت ببرند و ژان بتواند جایگاه خود را در بین آثار تاثیرگذار تئاتر پیدا کند.