گفتگو با دانش بنیان‌های مشهدی درباره کاربرد‌های هوش مصنوعی برای بهبود کیفیت زندگی

به گزارش یستا; وقتی صحبت از هوش مصنوعی به میان می‌آید، ممکن است به یاد سکانس‌هایی از فیلم‌های هالیوودی بیفتید که در آن برخی ربات‌ها از کنترل دانشمندان خارج می‌شوند و تلاشی مخرب علیه بشریت را آغاز می‌کنند.

با این حال، اگرچه بحث های داغ در مورد خطرات خیالی هوش مصنوعی آینده یا استفاده از آن توسط افراد خارجی ممکن است برای بسیاری جالب و هیجان انگیز باشد. اما واقعیت این است که امروزه در کشور و شهر ما نخبگانی وجود دارند که کار درخشان آنها استفاده موثر و کارآمد از هوش مصنوعی و دانش فناوری مربوطه است. بسیاری از آنها فرصت های شغلی موثری را برای صدها جوان ایرانی فراهم کرده اند و به دستاوردهایی دست یافته اند که آنها را در زمره شرکت های مطرح فناوری جهان قرار می دهد. در این گزارش با مدیران چهار شرکت دانش بنیان در مشهد به گفت وگو نشستیم و آن ها درباره کاربردهای هوش مصنوعی در ارتقای کیفیت زندگی گفت وگو کردند.

هوش مصنوعی و بهبود بهره وری

مرتضی تقوی
مدیر عامل شرکت دانمارکی بانیان بهبیان امین منتظر

به گفته تمامی فعالان اقتصادی و صاحبان صنایع، بحث بهره وری بزرگترین مشکل پیش روی صنعت در ایران است. اگرچه اغلب در محافل مختلف به آن اشاره می شود، اما شاید دور از ذهن باشد که بتوان راه حل آن را در هوش مصنوعی یافت. مرتضی تقوی مدیرعامل شرکت دانمارکی بانیان بهبیان امین منتظر است که از سال 1387 و پس از ثبت رسمی در حوزه اطلاعات شبکه های آب، برق، گاز، پتروشیمی، معدن و سلامت فعالیت می کند.

وی با اشاره به جزئیات فعالیت شرکت خود می گوید: برای روشن و مختصر بودن، تمرکز اولیه ما تولید محصولاتی است که باعث افزایش بهره وری در صنایعی می شود که از هوش مصنوعی استفاده می کنند. ممکن است ساده به نظر برسد؛ اما باید تاکید کنم که برخی از محصولات ما برای اولین بار در دنیا تولید می شود و بسیاری از محصولات برای اولین بار در ایران تولید و به صنایع عرضه می شود.

ماهیت استفاده از هوش مصنوعی برای بهبود بهره‌وری این است که سودآوری و بازگشت سرمایه بسیار سریع اتفاق می‌افتد و به همین دلیل، ما سالانه بیش از 300 درصد رشد سرمایه را در شرکت خود تجربه می‌کنیم. تقوی می افزاید: شرکت های دانش بنیان راهکارهای عملیاتی برای عبور از بحران هایی که امروز کشور با آن مواجه است دارند. به عنوان مثال به دلیل مشکل عدم تعادل انرژی و مشکلات انرژی که صاحبان صنایع از آن رنج می برند، شرکت ما توانست با هوشمندسازی ایستگاه های پمپاژ آب، ششصد مگاوات در استان صرفه جویی کند. برای درک عظمت این عدد بد نیست بدانید که ظرفیت تولید برق نیروگاه توس دقیقا 600 مگاوات است، یعنی هوش مصنوعی تنها در یک پروژه می تواند به اندازه یک نیروگاه بهره وری ایجاد کند.

به گفته وی، 323 نفر با مدرک دکتری و فوق دکتری در 20 گرایش مختلف از جمله مکانیک سیالات و جامدات و گرایش های مختلف مهندسی برق، شیمی، صنایع، متالورژی و کامپیوتر به اضافه سیصد نفر از مدیران اجرایی در این شرکت مشغول به کار هستند. Projects Tabby Today کارنامه این شرکت به ثبت رسیده است و در حال حاضر 42 پروژه در 22 استان کشور در حال اجراست. با وجود سودآوری و فعالیت موثر، پایگاه های دانش فعال در زمینه هوش مصنوعی با مشکلات مختلفی مواجه هستند. مدیرعامل این شرکت در مشهد می گوید: یکی از مشکلات بزرگ ما نبود زیرساخت ها برای قیمت گذاری راهکارهای فناورانه است.

متأسفانه سازوکار مشخصی در این زمینه وجود ندارد به عنوان مثال یک شرکت می تواند بر اساس توانایی علمی خود سهام خود را ارزیابی کند. علاوه بر این، از آنجایی که نظام اقتصادی کشور توانایی ارزش گذاری به مالکیت معنوی و دانش فناورانه شرکت ها را ندارد، این موضوع دانش بنیان ها را مجبور می کند به سمت کارخانه سازی بروند و همه مشکلات از همین جا شروع می شود در مسیر نوآوری، جامعه نخبگان مجبور به تکرار نوآوری می شوند.

هوش مصنوعی بهترین پردازشگر اطلاعات است

سید مهدی حسینی السمنانی
مدیر عامل شرکت زرکاوان فناوری

اگر به تازگی با هوش مصنوعی و کاربردهای آن آشنا شده اید، شاید برایتان جالب باشد که بدانید یکی از شرکت های شناختی مشهد بیش از دو دهه است که در این زمینه مطالعات تخصصی انجام می دهد. سید مهدی حسینی سمنانی، مدیرعامل شرکت فناوری اگزرکاوان در تشریح جزئیات حوزه تخصصی فعالیت این شرکت گفت: در زمینه کاربردهای هوش مصنوعی و تحلیل داده ها در صنایع معدنی، فولاد و پتروشیمی فعال هستیم.

ایده اصلی ما استفاده از یک ابر سیستم هوش مصنوعی به نام “یونیتا” مبتنی بر فناوری های همگرا است که چرخه کامل علم داده و ساختار لایه ای محصولات مبتنی بر دانش را تکمیل می کند تیمی متشکل از صد نفر و پنجاه برنامه نویس نخبه در بیست سال گذشته، بیش از 110 محصول سفارشی، فناوری و مشکل گرا همراه با صدها میکروسرویس و API تولید کرده ایم.

وی با اشاره به اینکه این شرکت دانش بنیان در سال 1403 هجری شمسی در روز صنعت و معدن عنوان واحد برگزیده و در رویداد هوش مصنوعی وزارت حریم خصوصی کشور برگزیده شد، می افزاید: در عصر تحول حاکمیت دیجیتال، هوش مصنوعی. کلید حل مشکلات است و دانش بنیان های ایرانی به ویژه در شهر مشهد توانایی های منحصر به فردی را نشان داده اند. اما هنوز مشکلات زیادی در توسعه این فعالیت های نخبگان وجود دارد.

به گفته مدیرعامل این شرکت، عدم آگاهی صاحبان صنایع امروزی، حالتی از بی اعتمادی کاذب را در آنها ایجاد کرده است که استفاده از دانش جدید به ویژه هوش مصنوعی را آخرین گزینه برای حل مشکلاتشان می کند. الحسینی می گوید: حقیقت اساسی در پس مهاجرت نخبگان این است که جامعه هدف آغوشی برای دانش آنها ندارد. من به شما قول می دهم که همه نخبگان ما در درجه اول به خدمت موثر در این کشور علاقه مند هستند و می خواهند برای ایران ما شغل ایجاد کنند و ارز آوری کنند. اما واضح است که وقتی شناخت دقیقی از اهمیت برنامه های نوآوری مانند این حوزه هوش مصنوعی وجود ندارد، نخبگان ترجیح می دهند دانش خود را به جایی ببرند که مورد استقبال قرار می گیرد.

هوش مصنوعی در خدمت بیماران

رژیم سیف مظاهری
ایوان سینا، مدیرعامل شرکت فناوری نواندیشان

البته به موازات تاثیر مثبتی که هوش مصنوعی بر صنایع و زمینه های کلان می گذارد، می تواند ابزاری برای بهبود کیفیت زندگی انسان در مقیاسی خاص و شخصی نیز باشد. نمونه ای از این واقعیت، فعالیت یک شرکت شناختی جدید در مشهد است که از سال 1401 با استفاده از هوش مصنوعی در خدمت به رشته های پزشکی و درمان بیماران به منظور کمک در زمینه بیماری های عصبی مانند تشنج و تشنج است. صرع

نظام سیف مظاهری، مدیرعامل شرکت فناوری نوآورانه ایوان سینا با برند نوروسینا درباره حوزه های تخصصی این شرکت می گوید: سامانه یکپارچه ای به نام «پاینو» طراحی کرده ایم که تحت آن دو اپلیکیشن موبایل تحت وب کار می کنند. هوش مصنوعی از طریق این کار و به موازات ارائه محتوای آموزشی جامع می تواند اطلاعات مربوط به هر تشنج را به همراه وضعیت تغذیه، خواب، وضعیت روحی، مصرف دارو و فعالیت بدنی بیمار ثبت کند. این اطلاعات کجا به کار می آید؟

در اپلیکیشن موبایل دیگری که در داخل سیستم و به طور اختصاصی برای پزشک متخصص طراحی شده است، پس از تجزیه و تحلیل هوشمند سیگنال های نوار مغزی با استفاده از هوش مصنوعی، درک دقیق تری از دامنه بیماری دارد و نسخه بهتری ارائه می کند.
به گفته وی، در حالی که امروزه در بازارهای جهانی مشتریان جدی برای محصولات مبتنی بر استفاده از هوش مصنوعی در پزشکی وجود دارد، ایرانیان فعال در این حوزه از مشکلاتی رنج می برند که سالهاست برای رقبای خود آشکار و حل شده است.

مظاهری می افزاید: مشکل اصلی شرکت های فعال در حوزه هوش مصنوعی و فناوری اطلاعات کمبود نیروی انسانی متخصص در این حوزه ها است که با مهاجرت روزافزون نخبگان این مشکل تشدید شده است. علاوه بر این، برای من مضحک است که این را بگویم. با این حال، دسترسی محدود به اینترنت و ارائه خدمات ضعیف توسط شرکت‌های مرتبط، اینترنت پایدار و باکیفیت را نیز به کالایی کمیاب تبدیل کرده است و شرکت‌های فعال در زمینه هوش مصنوعی و تحلیل داده‌ها با مشکلات زیادی مواجه هستند.

هوش مصنوعی ابزاری موثر برای مدیران است

رهبر کلمات
مدیر شرکت دانش دانایی دارنیکا

در عصر دانش، حتی مدیریت مؤثر یک سازمان می تواند مشروط به استفاده هدفمند از فناوری های جدید باشد. در اینجا هوش مصنوعی به مدیران شرکت های دولتی و خصوصی کمک می کند تا با پردازش اطلاعات نظارتی، آنها را قادر به تصمیم گیری صحیح کنند.
هادی کلمه ای نخبه مشهدی که تحصیلات دانشگاهی خود را نیز در حوزه هوش مصنوعی گذرانده و مدیریت شرکت دانش دانایی درنیکا با برند عهد را بر عهده دارد، در این باره می گوید: در شرکت عهد در زمینه های هوش مصنوعی هستیم. و هوش انسانی، ما خدمات تجاری را به صورت تخصصی ارائه می دهیم.

تمرکز اصلی ما در زمینه هوش مصنوعی بر روی پردازش زبان طبیعی، پردازش صدا و طراحی سیستم‌های توصیه‌ای است تا ابزارهایی بسازیم که به طور موثر و شهودی به مدیران در مدیریت شرکت و تمام حوزه‌های مرتبط کمک کنند. این ابزارها با ارائه نمودارها و نمودارهای ساده، به سرعت روندها، عملکرد، نقاط قوت و ضعف را شناسایی کرده و به اتخاذ تصمیمات استراتژیک و داده محور برای بهبود کارایی و بهره وری سازمان ها کمک می کنند.

وی می افزاید: در بخش تحقیق و توسعه از دانش نخبگان 30 نفر از اعضای آزمایشگاه داده کاوی دانشگاه علم و صنعت و همچنین قطب علمی محاسبات نرم دانشگاه فردوسی استفاده کرده ایم و تاکنون معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در مشهد و آستان قدس رضوی از خدمات ما بهره مند شده است.

مدیرعامل این شرکت مشهدی با انتقاد از برخی چالش های حوزه فعالیت خود می گوید: متاسفانه باید بگوییم که مشکلات ما یکی دو مشکل نیست و شرکت های هوش مصنوعی در ایران با یک سری چالش مواجه هستند. نبود زیرساخت های پردازشی، هزینه های بالای اجاره زیرساخت، دسترسی محدود به بانک های اطلاعاتی مناسب، چالش های اقتصادی از جمله نوسانات مالی و البته عدم آگاهی و پذیرش عمومی، همگی مشکلاتی هستند که استفاده از هوش مصنوعی را در زمینه های مختلف غیرممکن کرده اند. به طوری که راه حل اصلی مورد قبول همه قرار گیرد.