هنر‌های نمایشی و گم گشته‌ای به نام آموزش

هنرهای نمایشی جدای از کهن ترین هنرهای بشری، بدون شک انسانی ترین و ارتباطی ترین هنرهاست. عمر طولانی صفحه نمایش، ادغام عمیق آن با زیست توده محبوب، توسعه و مدرن شدن آن در طول زمان، و همگام بودن با دگرگونی های مختلف در جهان بشر و تنوع و گستردگی انواع آن، آن را تبدیل به یک موضوع مهم در حوزه سیاست گذاری و اقدامات کارگزاران فرهنگی در جامعه است. به عبارت دیگر، مدیران و رهبران کلیدی جامعه نمی توانند نسبت به وضعیت هنرهای نمایشی بی تفاوت بوده و افق پیش روی آن را ترسیم نکنند.

جایگاه ممتاز تئاتر از یک سو و پیچیدگی و چند بعدی بودن آن به دلیل بهره مندی از عناصر متنوع هنری از سوی دیگر، هر اثری را در این زمینه چه در حوزه سیاست گذاری و چه در حوزه تولید، عملکرد و سایر موارد لازم برای داشتن دیدگاه دانش محور. بنابراین برای دستیابی به این رویکرد علمی، موضوع تأسیس و تخصص های دانشگاهی در حوزه تئاتر یک نیاز اساسی است.

در ایران به ویژه پس از انقلاب اسلامی به برکت توانمندی های تمدنی جمهوری اسلامی ایران و نیروی انسانی توانمند، توسعه رشته های دانشگاهی در عرصه هنر از جمله نمایش سرعت گرفته و نسلی از جوانان ایرانی آغاز شده است. در رشته های مرتبط با هنرهای نمایشی شتاب بیشتری گرفته است.

اما در عمل به دلایل مختلف این دوره های آموزشی در پایتخت متمرکز شد. با گذشت زمان، علاقه و گرایش نسل جوان به سایر نقاط ایران و وجود استعدادهای ارزشمند در این عرصه بر ضرورت توسعه آموزش عمومی و تخصصی تئاتر در سایر نقاط ایران به جز پایتخت تاکید کرد. در همین راستا مراکز دانشگاهی و آموزشکده های فنی آزاد اقدام به راه اندازی دوره هایی در این زمینه کردند که مورد استقبال نیز قرار گرفت.

صحنه مقدس با سابقه طولانی در عرصه هنرهای نمایشی، قابلیت های ویژه برخاسته از مقوله مقدس زیارت، جهانی بودن، جمعیت در معرض توجه و برخورداری از زیرساخت های لازم، توانایی ویژه ای در عرصه هنرهای نمایشی است. با بررسی سوابق تحصیلی در حوزه تئاتر در استانداری چه در موسسات دانشگاهی و چه در هنرستان های آزاد مشخص می شود که تلاش های صورت گرفته به دلایل مختلف چندان رضایتبخش نیست. شاید یکی از دلایل اصلی این امر عدم دقت در بعد آموزشی در این زمینه باشد.

به عبارت دیگر وقتی صحبت از تئاتر به‌عنوان یک رشته دانشگاهی می‌شود، مسائل مهمی مانند تنوع در گرایش‌ها، گروه‌بندی موضوعات آموزشی، معرفی و تهیه منابع آموزشی، تنوع روش‌های آموزشی و امکان بهره‌مندی از اساتید ذی‌صلاح، وجود دارد. مسائل مهمی هستند. نوسازی و مواردی از این دست یکی از مهم ترین چالش های پیش روی آموزش هنرهای نمایشی در مشهد است. امروزه به منظور بهره گیری از پتانسیل هنرهای نمایشی در مشهد، به ویژه با رویکرد توسعه هنر دینی و خروج از آموزه های اسلامی، به منظور تبدیل خراسان رضوی و مشهد مقدس به قطب مهم تئاتر دینی در ایران، اقدام می کند. اتخاذ رویکرد آموزشی جدی در این زمینه و انجام بازسازی لازم در این زمینه ضروری است.

نیازسنجی در سطح منطقه، تطبیق برنامه ها با سیاست های کلی فنی کشور با در نظر گرفتن ظرفیت های منطقه ای و فضای فرهنگی و مذهبی در طراحی آموزش و پرورش از جمله اقدامات مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد. همچنین متناسب با تحولات سریع جامعه، تطبیق رشته های دانشگاهی هنرهای نمایشی با نیازهای امروزی از دیگر اقداماتی است که باید در حوزه برنامه ریزی مورد توجه قرار گیرد.

همچنین در حوزه تئاتر دینی باید به جنبه های بین رشته ای از جمله الهیات توجه شود. بنابراین آموزش تئاتر باید به ترویج رویکردهای میان رشته ای در عرصه نمایش توجه جدی داشته باشد. ارتقای کیفیت آموزش، توجه به حوزه های سنجش و ارزشیابی و تامین منابع آموزشی لازم و مواردی از این دست از پیش نیازهای توسعه آموزش تئاتر در خراسان رضوی خواهد بود.

در نهایت برای استفاده از قدرت ارائه در راستای اهداف کلی فرهنگی، سیاستگذاران و مدیران هنری باید بیش از هر اقدامی مانند برگزاری جشنواره و همایش انجام دهند و در نتیجه آموزش هنرهای نمایشی را به عنوان مقدمه ای برای اتفاقات آینده بازنگری کنند. .