نشست نقد کتاب «رو به زخم» در حوزه هنری خراسان رضوی

به گزارش یستا نشست نقد و بررسی کتاب «رو با ایوب» زهرا گریزبا، عصر یکشنبه 17 مهر 1403 در حوزه هنری خراسان رضوی برگزار شد.

شاعران خراسانی نیز در این نشست حضور داشتند و به نقد و بررسی این کتاب پرداختند.

عباس ساعی در ابتدای این نشست درباره کتاب «روبه به ذوب» گفت: این کتاب یک مجموعه سفید است و اگر بخواهم اغراق نکنم می‌توانم بگویم این کتاب یکی از بهترین مجموعه‌های نقد شده در جلسه فنی تا الان

وی ادامه داد: قبل از اینکه بخواهم به نقد کتاب بپردازم باید بگویم که از خواندن اشعار او لذت بردم و آن ها را جزو موفق ترین مجموعه های شعر سال های اخیر می دانم. امروز در مورد زبان این گروه بیشتر بحث خواهم کرد.

این شاعر خراسانی گفت: یکی از مهم ترین دغدغه های شاعر سپید این است که شعر در دام نثر بیفتد و معمولا کسانی که با شعر سپید موافق نیستند این نوع شعر را به نثر متهم می کنند. گروهی برای رهایی از این اتهام از زبان کهن استفاده کردند و از احمد شاملو تقلید کردند.

ساعی خاطرنشان کرد: در مجموعه «رو به ذب» شاهد این وضعیت نیستیم و شاعر با زبانی ساده و درست و بدون دستکاری در کلام شعر سروده است. شاید تفاوت شعر و نثر در این است که شعر قلب را انتخاب می کند و نثر ذهن را. نثر سعی می کند مخاطب را متقاعد کند و از سوی دیگر شعر سعی در الهام بخشیدن به موضوعات دارد.

وی ادامه داد: اگر دیدیم متن سعی دارد به ما الهام دهد باید بگوییم شعر است و اگر با جنبه منطقی شخصیت ما ارتباط برقرار کند شعر نیست. اگر شعر باشد قافیه است و اگر نثر باشد نثر است. در کتاب «رو به ایوب» عمدتاً سخنان شاعر با احساس و دل است، اما اگر بخواهیم از جنبه های شعر صحبت کنیم، یک جنبه از زبان کتاب «رو به ایوب» است. تجمل زبان، اما نه عظمت زبان. بلکه به این معناست که شاعر سعی کرده از نقش های زبانی غیر بومی استفاده نکند. مثلاً در این کتاب از «قید» کمتر استفاده شده است.

این شاعر خراسانی گفت: شاعر اگرچه سعی می کرد از زبان ساده سلامت استفاده کند، اما گاهی و به ندرت از بافت کهن زبان نیز استفاده می کرد.

ساعی گفت: در سریال «یاقوت زاغم» شاهد اعتراضات و تخلفات هستیم اما این موارد شکل فرهنگی و زبانی به خود گرفت و نشان دهنده نابرابری در حقوق زنان در جامعه است. این مشکل می تواند مانند یک زخم در جامعه باز شود.

شهره شجی به ویژگی های این دفتر شعر اشاره کرد و گفت: به چند شعر ابتدایی مجموعه بیشتر توجه کردم و آن ها هم آثار خوبی هستند. در شعر اول این مجموعه با اثری نوستالژیک مواجه می شویم. زبان شعر در این کتاب روشن و صمیمی است. شاعر با یک زن کولی همدردی می کند و درد اجتماعی را احساس می کند.

وی ادامه داد: نویسنده با سرود «می خواهم با جوانه گندم بر زمین بزنم» تصویر زیبایی می سازد و شاعر در این شعر زبانی احساسی و صمیمی دارد. اما گل گریسبا در این شعر از بیان رسمی استفاده کرده است. شاعر ظرافت های زبان و معنا را به خوبی می شناسد و کلمه را در جای درست خود قرار می دهد، جایی که در شعرها وحدتی ارگانیک وجود دارد، شعر اوج می گیرد و مخاطب را به خود جذب می کند.

این شاعر خراسانی گفت: مجموعه این شاعر زبانی ساده و صمیمی دارد و مخاطب را متقاعد می کند. شاعر با احساس روایت می کند و اغلب داستانی در ذهن دارد که با او صحبت می کند آثارش موفق و تاثیرگذار هستند و برای خانم گریزپا آرزوی موفقیت دارم.

مهدی اخریتی در پایان درباره شاعر کتاب گفت: ابتدا به خانم گریزبا که از دوستان قدیمی ما هستند تبریک می گویم و مثل همیشه می گویم در این شرایط چاپ کتاب جسارت می خواهد. کتاب شایان ذکر است که سابقه خانم گریسبا در غزل پیشگام است.

وی ادامه داد: شعر خانم گریزپا از دیرباز لحن صمیمی دارد که البته به معنای ساده بودن زبان نیست. سوالی که پیش می آید این است که لحن دوستانه چه فایده ای دارد؟ انتقال محبت با لحنی دوستانه بسیار ساده تر است. تصاویری که تشبیه و تشبیه در این کتاب ایجاد شده است، خوب است که نشان از پختگی شاعر دارد.

این شاعر خاطرنشان کرد: اشعار را می توان از منظر موسیقی تحلیل کرد که فرصت دیگری می طلبد. اگرچه شاعر در این کتاب از موسیقی جانبی و بیرونی استفاده نکرده است، اما از منظر موسیقی معنوی، کتاب دچار مشکل نیست و دامنه کلام شاعر محدود نیست. گاهی کتابی از شاعر قوی داریم که یک کلمه را چندین بار در کتاب تکرار می کند. لغات این کتاب دارای طیف گسترده ای از تفسیر است.

اخریتی ادامه داد: شعر خانم گریزبا تا حدودی متاثر از نوع ترجمه است. این ویژگی را می توان در آثار شمس لنگرودی و ردا برسان نیز مشاهده کرد. می توان گفت از دهه 90 شاهد نوعی ابتذال در این راستا بوده ایم. تکرار را تکرار می گویند. البته این جمله به کل زنبور عسل اشاره دارد و لزوماً مربوط به این کتاب نیست.