سالروز دستیابی ایران به پهپاد آمریکایی RQ-170 | شکار پرنده مرموز، پیروزی بود

به گزارش یستا; جمهوری اسلامی ایران از دوران دفاع مقدس تا به امروز همواره در عرصه های مختلف دفاعی در جهت خودکفایی گام برداشته است. یکی از مهمترین زمینه ها در این راستا، توانایی تولید و استفاده از پهپادهای نظامی است که در دو دهه اخیر به یک دستاورد راهبردی برای کشور تبدیل شده است. این تحولات از تحولات اولیه جنگ تحمیلی تا به امروز حماسی از شجاعت، ابتکار و تصمیمات هوشمندانه است که تهدیدها را به فرصت تبدیل کرده است.

از مصرف گرایی صرف تا رویای تولید

پیش از انقلاب اسلامی ایران از فناوری های غربی در زمینه استفاده از پهپادهای نظامی بهره فراوان می برد و به خرید تجهیزات محدود می شد. پهپادهایی مانند MQM-107 Stryker و MQM-74 Chukar برای آزمایش موشک های هوا به هوا و شبیه سازی تمرینات نظامی خریداری شده اند.

اما پس از انقلاب و شروع جنگ تحمیلی، نیاز به سیستم های شناسایی پیشرفته برای رصد تحرکات دشمن بیش از پیش شد. اما به دلیل تحریم‌های نظامی و عدم دسترسی به فناوری‌های روز، ایران مجبور شد استراتژی خود را تغییر دهد و به فکر ساخت و ساز و توسعه در این زمینه باشد. رویکردی که عملا ما را به موفقیت بزرگی رساند و نوری از دل تاریکی تابید.

اولین تلاش ها

در زمان جنگ تحمیلی که محدودیت های پروازی و مشکلات اطلاع رسانی دقیق از خطوط مقدم جبهه به وجود آمد، استفاده از پهپادهای شناسایی به عنوان راه حل جایگزین مطرح شد. در سال 1362 سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با الهام از ابتکار جوانان ایرانی و در پاسخ به نیازهای اطلاعاتی اقدام به ساخت پهپادهای شناسایی کرد.

اولین آزمایش های موفق پهپادها در خط مقدم، مانند عملیات در کانال پرورش ماهی، اهمیت و کارایی این ابزار جدید را برای نیروهای ایرانی نشان داد. گردان رعد به عنوان اولین یگان بدون سرنشین ایرانی تشکیل شد و از پهپادهای «تالش» و «مهاجر» برای مکان یابی و عکسبرداری از مواضع دشمن استفاده شد.

دهه هشتاد: از مهاجر تا شاهد

پس از پایان جنگ تحمیلی، ایران به تدریج توانست در ساخت و تولید پهپادهای پیشرفته تری گام بردارد. با توجه به موفقیت‌های به‌دست‌آمده در استفاده از پهپادها در طول جنگ، وزارت دفاع و نیروهای مسلح ایران از اوایل دهه 1350 شروع به تولید پهپادهایی مانند مهاجر و ابابیل کردند. این پهپادها توانایی انجام عملیات شناسایی و رزمی را داشتند و در اواسط دهه هشتاد «شاهد-121» به عنوان اولین پهپاد شناسایی ایرانی با قابلیت های منحصر به فرد وارد میدان شد. پهپادی متفاوت که اعتماد به نفس در بخش هوانوردی را به بالاترین سطح خود رسانده است.

پیشرفت بزرگ: دستیابی به RQ-170

اما نقطه عطف واقعی در تاریخ خودکفایی ایران در پهپادها در سال 1390 بود. ایران در 22 آذر همان سال پهپاد آمریکایی RQ-170 را که یکی از پیشرفته ترین و مخفیانه ترین پهپادهای نظامی ایران بود به تصرف خود درآورد. ایالات متحده و در اختیار سیا، به شیوه ای شگفت انگیز، در مورد کشمیر.

این پهپاد به دلیل برخورداری از فناوری پیشرفته و قابلیت رادارگریزی، ابزاری غیرقابل نفوذ برای دشمن در آن زمان بود و نیروهای ایرانی با جنگ الکترونیک و مهندسی معکوس آن را به کمال رساندند. این دستاورد که مانند یک موهبت الهی بود، نه تنها یک پیروزی بزرگ در عرصه فناوری نظامی ایران تلقی شد، بلکه یک پیشرفت راهبردی در زمینه پهپادها بود . در دهه 1990.

معجزه مهندسی معکوس

دستیابی به پهپاد RQ-170 فرصت طلایی را برای ایران فراهم کرده است تا ضمن مهندسی معکوس این پهپاد، توانمندی های خود را در تولید پهپادهای جنگی و شناسایی به میزان قابل توجهی افزایش دهد. از این فناوری پهپادهایی مانند «شاهد-191» و «شاهد-129» ساخته شد که علاوه بر شناسایی، قابلیت انجام عملیات رزمی را نیز داشتند. این پهپادها به سرعت وارد خدمت شدند و توانستند در مناطق مختلف عملیاتی از جمله جبهه های مقاومت و مرزهای کشور ایفای نقش کنند.

جمهوری اسلامی ایران در دهه 1990 نه تنها در تولید پهپاد به خودکفایی رسید، بلکه صاحب بزرگترین ناوگان پهپادهای منطقه شد. دستورات ویژه رهبر معظم انقلاب به نیروی هوافضای سپاه مبنی بر افزایش تعداد پهپادها، ایران را به قدرت پهپادی در منطقه تبدیل کرد. امروزه پهپادهای ایرانی چه در حوزه شناسایی و مراقبت و چه در زمینه حمله و جنگ الکترونیک جایگاه برجسته ای در مجموعه نظامی کشور دارند.

ما قد بلندتر می شویم

ماجرای پیشرفت ایران در حوزه پهپاد نمونه بارز تبدیل تهدیدها به فرصت است. جمهوری اسلامی ایران از نخستین روزهای پس از انقلاب و نخستین ساعات دفاع مقدس که ایران در تامین تجهیزات نظامی با مشکلات جدی روبه‌رو بود، تا زمان دستیابی به یکی از پیشرفته‌ترین پهپادهای آمریکایی، همواره توانسته است به آن تکیه کند. بر دانش بومی و تلاش مستمر در حوزه فناوری، برای غلبه بر محدودیت ها و تبدیل شدن به بازیگری موثر در زمینه پهپادهای نظامی. این موفقیت‌ها نه تنها در حوزه دفاعی، بلکه در عرصه‌های مختلف علمی و صنعتی کشور نیز پیامدهای بلندمدتی خواهد داشت.

بزرگترین حمله پهپادی در جهان

در 26 آوریل 1403 عملیات وعد الحق با رامس یا رسول الله (ص) با پرتاب صدها موشک و پهپاد به سمت اسرائیل انجام شد. این عملیات که در واکنش به حمله رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران در دمشق انجام شد، بزرگترین حمله پهپادی جهان و بزرگترین حمله موشکی تاریخ ایران به شمار می رود.

در عملیات الصادق بیش از 300 فروند پهپاد و موشک از ایران به سمت سرزمین های اشغالی پرتاب شد و برخی از موشک ها از سامانه های دفاعی اسرائیل عبور کردند و به اهداف نظامی اسرائیل از جمله پایگاه هوایی نواتیم اصابت کردند. زمان آن فرا رسیده است که مانورهای پهپادی ایران اقتدار و توان نظامی کشورمان را به رخ متجاوزان و جنایتکاران جهان برسانیم.