راهکار حل تفاوت‌های فرهنگی در سفر اربعین

به گزارش یستا به نقل از تسنیم، حجت الاسلام دکتر امیرمحسن عرفان، کارشناس تاریخ و تمدن اسلامی و نویسنده کتاب «رسانه و دکترین مهدوی» به تشریح ابعاد فرهنگی زیارت اربعین در یک سری اظهارات «شیوه های مقابله با تعارضات فرهنگی در اربعین» عنوان چهارمین یادداشت این کارشناس تاریخ تمدن است که در ادامه می خوانید.

اربعین امام حسین از اقوام، نژادها، ملیت ها و زبان های مختلف. باید تمام تلاش مدیران فرهنگی و همه فعالان اربعین باشد که این تضادهای فرهنگی و اختلافات فرهنگی به درگیری فرهنگی تبدیل نشود.

اربعین امام حسین با اقوام، نژادها، ملیت ها و زبان های مختلف، تنوع فرهنگی گسترده ای را نشان می دهد. تلاش مدیران و فعالان فرهنگی در این مراسم باید در جهت جلوگیری از تبدیل این اختلافات فرهنگی به تضاد فرهنگی باشد. به عبارت دیگر، ما باید تنوع فرهنگی را به درستی مدیریت کنیم و به طور موثر با تعارضات فرهنگی مقابله کنیم.

اربعین امام حسین(ع) نیازمند پاسداری فرهنگی و تمدنی است چرا که دشمنان با تمام وجود سعی در تحریف و تخریب این مراسم دارند. برای مقابله با تضادهای فرهنگی، تشکیل هویت مشترک بر اساس برادری اعتقادی مهمترین راه حل است. در این هویت، روابط مبتنی بر عشق و احترام به امام و ملت است و نژاد، قومیت، زبان و جنسیت بی‌اهمیت و به حاشیه می‌رود. روابط اجتماعی در این زمینه مبتنی بر وظیفه گرایی و همکاری است و شرکت کنندگان در مراسم همکاری و همدلی را وظیفه خود می پذیرند.

در راهپیمایی اربعین مفاهیم نژادی و نژادپرستانه به حاشیه رانده می شود زیرا ماهیت روابط بر پایه عشق بنا شده است. هدف از تعاملات اجتماعی در همین هویت جمعی مبتنی بر برادری دینی و انتقال ارزش ها و هنجارها است نه تحمیل و هژمونی فرهنگی. در این هویت، واحد اجتماعی مورد خطاب «ملت» است و نه «توده ها». بنابراین، تعامل با هر ملیت، نژاد، زبان و جنسیت به صورت یکسان صورت می گیرد. هویت جمعی در اربعین با وجود تنوع فرهنگی، بر اساس سعادت شکل می گیرد نه سود.

ارکان هویت جمعی مبتنی بر برادری ایمانی شامل چهار عنصر است: 1. اعتقاد به خدا و جامعه خداباور; 2. محوریت خدا و امام که خالق و سازمان دهنده اصلی این تشکیلات است و عشق به امام محور روابط را تشکیل می دهد. 3. آزادی اراده و اختیار نه سرنوشت، اینکه زائران با انتخاب خود و تحمل سختی ها به حج بیایند. و 4. هدف مشترک، یعنی انگیزه ها و آرمان های مشترک که باید متعالی و دینی باشد.

هر چه اهداف متعالی و معنوی باشد، اخوت ایمانی قویتر می شود و اختلافات و تعارضات فرهنگی به تعارض تبدیل نمی شود. اهداف معنوی مشترک، مانند زمینه سازی برای ظهور مهدی موعود، عدالت و مبارزه با استبداد، می تواند تعصبات قومی و نژادی را به حاشیه براند. بنابراین هدف معنوی مشترک مبتنی بر اخوت ایمانی خدامحور بیشترین ظرفیت را برای شکل دادن به هویت اخوت ایمانی در اربعین و کاهش تعصبات ناشی از نژاد، ملیت، نژاد و جنسیت دارد.