ایران جزء ۱۰ کشور در حال ساخت راکتور با هدف تولید ایزوتوپ‌های پزشکی/ نقش هوش مصنوعی در نیروگاه‌های هسته‌ای

امیرعباس محمدی کوشکی، سرپرست تیم اختراعات ایرانی و عضو رسمی ویکی‌آمار سازمان ملل متحد در گفت‌وگو با ایسنا. وی گفت: با آغاز نشست عمومی آژانس بین المللی انرژی اتمی هفته گذشته در وین، گزارش عملکرد نیروگاه های هسته ای در سال 2023 و گزارش بررسی فناوری های هسته ای در سال 2024 منتشر شد و در این راستا، کارگروه آمار و تحقیقات بین‌المللی تیم ملی اختراع و نوآوری در ایران، به تحلیل و بررسی اطلاعات ایرانیان در این گزارش‌ها می‌پردازیم.

وی افزود: یکی از مهم ترین موضوعاتی که این روزها آژانس به دنبال آن است، نقش و تاثیر هوش مصنوعی در صنعت هسته ای و توسعه عملکرد نیروگاه های هسته ای است. بر این اساس، سهم انرژی هسته ای از کل تولید برق در سال 2023 نیز مورد بررسی قرار گرفت و فرانسه با نرخ 64.8 درصد رتبه اول، اسلواکی با نرخ 61.3 دومین کشور، اوکراین با نرخ 49 درصد رتبه سوم را به خود اختصاص داد. در این زمینه و ایران در این میان با نرخ 1.7 درصد در رتبه 31 قرار گرفته است.

محمدی با بیان اینکه نیروگاه اتمی بوشهر به عنوان اولین نیروگاه اتمی ایران در سال 1390 به شبکه برق کشور متصل شد و عملیات تجاری آن از سال 1392 آغاز شد، ادامه داد: ظرفیت خالص این نیروگاه 915 مگاوات است. نقش مهمی در تامین انرژی کشور دارد.

عضو رسمی ویکی آمار سازمان ملل متحد با اشاره به تعداد نیروگاه های اتمی تعطیل شده در سال 2023 خاطرنشان کرد: بر اساس آمار منتشر شده تعداد تعطیلی ها به شرح زیر است:
*مجموع ساعات تعطیلی: 2155 ساعت (تقریباً 90 روز)
* قطعی برق برنامه ریزی شده: 2131 ساعت
* قطعی برق اجباری: 23 ساعت
* کاهش نور خارجی: 1 ساعت

به گفته وی، بیشتر قطعی های برق به دلیل برنامه های نگهداری منظم و تعمیرات لازم برای حفظ ایمنی و کارایی نیروگاه بوده است. دلایل دیگر عبارتند از مشکلات فنی و محدودیت های شبکه برق.

ایران یکی از ده کشوری است که در سال 2023 رآکتورهای تحقیقاتی می‌سازد

محمدی افزود: در گزارش بررسی فناوری هسته‌ای 2024، بخش‌هایی به وضعیت برنامه‌ها و پروژه‌های تحقیقاتی هسته‌ای ایران اختصاص یافت که شامل «رآکتورهای تحقیقاتی»، «برنامه‌های توسعه انرژی هسته‌ای» و «نیروگاه‌های هسته‌ای» می‌شود. ” .

او به گزینه اشاره کرد.راکتورهای تحقیقاتی وی گفت: ایران تا پایان سال 2023 جزو ده کشوری بود که در حال ساخت رآکتورهای تحقیقاتی جدید بود. این راکتورها برای اهداف مختلفی از جمله آزمایش مواد هسته ای و سوخت و همچنین تولید رادیو ایزوتوپ های پزشکی استفاده می شوند. این راکتورهای تحقیقاتی بخش مهمی از توانایی‌های فنی و علمی ایران در زمینه فناوری هسته‌ای را نشان می‌دهند و امکان انجام آزمایش‌های پیشرفته را فراهم می‌کنند.

آل محمدی اشاره می کند برنامه های توسعه انرژی هسته ای وی تصریح کرد: ایران از جمله کشورهایی است که در حال توسعه انرژی هسته ای است و به برنامه های خود برای توسعه توان تولید انرژی هسته ای ادامه می دهد. آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز فعالانه از ایران در این مسیر حمایت می کند و به توسعه زیرساخت های هسته ای لازم در این کشور کمک می کند. این پشتیبانی شامل همکاری فنی و مشاوره تخصصی در زمینه ایمنی، امنیت و مدیریت چرخه سوخت هسته ای است.

آمار سازمان ملل متحد عضو ویکی درباره “نیروگاه های هسته ای” او گفت: ایران یکی از کشورهایی است که برنامه های گسترده ای برای ساخت نیروگاه های هسته ای جدید دارد. ایران نیز علاوه بر کشورهای دیگر مانند پاکستان، رومانی و اسلواکی در حال آماده سازی زیرساخت های لازم برای اجرای این پروژه ها است. این برنامه ها به ایران کمک می کند تا ظرفیت خود را برای تولید انرژی هسته ای افزایش دهد و به اهداف بلندمدت خود در تامین انرژی پایدار و کاهش وابستگی به سوخت های فسیلی دست یابد.

وی تاکید کرد: این گزارش نشان می دهد که ایران با جدیت به دنبال توسعه فناوری هسته ای خود در حوزه های مختلف از جمله راکتورهای تحقیقاتی و نیروگاه های هسته ای است و همکاری های بین المللی برای دستیابی به این اهداف ادامه دارد.

یکی از اعضای ویکی‌استات سازمان ملل متحد خاطرنشان کرد: استفاده از هوش مصنوعی در نیروگاه‌های هسته‌ای مانند نیروگاه بوشهر می‌تواند اثرات مثبت قابل توجهی در ارتقای بهره‌وری، ایمنی و مدیریت عملیات داشته باشد.

محمدی همچنین به برخی از اثرات بالقوه هوش مصنوعی در این نیروگاه اشاره کرد و یادآور شد: بهبود عملیات و بهره وری، پیش بینی و مدیریت نگهداری پیشگیرانه، افزایش ایمنی و کاهش خطرات، بهبود مدیریت انرژی، تجزیه و تحلیل داده های عملیاتی و تصمیم گیری و آموزش های پیشرفته و مهارت ها نمونه هایی از این اثرات شامل شبیه سازی، کاهش هزینه و نظارت و مدیریت مواد رادیواکتیو است.

اشاره کرد “بهبود عملیات و بهره وری” او گفت: هوش مصنوعی می تواند با تجزیه و تحلیل داده های عملیاتی نیروگاه به بهبود عملیات تولید برق کمک کند. از طریق یادگیری ماشینی و تجزیه و تحلیل داده ها، هوش مصنوعی می تواند الگوهای عملکرد را شناسایی کرده و نقاط ضعف یا زمینه هایی را که نیاز به بهبود دارند شناسایی کند. این می تواند منجر به بهبود ضریب استفاده (OF) و کاهش مصرف سوخت شود.

آل محمدی درباره او پیش بینی و مدیریت نگهداری پیشگیرانه، وی بیان کرد: یکی از چالش های اصلی در مدیریت نیروگاه های هسته ای، نگهداری و تعمیر تجهیزات است. با استفاده از داده‌های حسگرها و سیستم‌های نظارت بر وضعیت تجهیزات، هوش مصنوعی می‌تواند نقص‌های احتمالی را پیش‌بینی کند و نیاز به تعمیرات را قبل از بروز مشکلات اساسی تشخیص دهد. این رویکرد نگهداری پیشگیرانه می تواند خاموشی های اجباری را کاهش دهد و زمان کار ایمن نیروگاه را افزایش دهد.

درباره اوست افزایش ایمنی و کاهش خطرات وی گفت: ایمنی در نیروگاه های هسته ای از اهمیت بالایی برخوردار است. سیستم های مبتنی بر هوش مصنوعی می توانند به طور مداوم داده های ایمنی را نظارت کرده و شرایط غیرعادی را شناسایی کنند. در مواقع بحران، هوش مصنوعی می‌تواند با تجزیه و تحلیل سریع داده‌ها و ارائه اقداماتی برای جلوگیری از حوادث از طریق شبیه‌سازی‌های پیشرفته، به تصمیم‌گیری اضطراری کمک کند. به این ترتیب خطرات ناشی از خطاهای انسانی یا حوادث فنی کاهش می یابد.

عضو ویکی آمار ملل متحد با اشاره به بهبود مدیریت انرژی، وی گفت: سیستم های هوش مصنوعی با تحلیل تقاضای برق و شرایط بهره برداری نیروگاه قادر به بهبود فرآیند تولید انرژی هستند. این سیستم ها می توانند با پیش بینی تغییرات مصرف انرژی و هماهنگی با سایر منابع انرژی، عملکرد نیروگاه ها را بهبود بخشیده و از نوسانات ناگهانی در شبکه برق جلوگیری کنند.

سرپرست تیم اختراعات ایران در مورد تجزیه و تحلیل داده های عملیاتی و تصمیم گیری وی همچنین بیان کرد: نیروگاه های هسته ای داده های عملیاتی زیادی تولید می کنند که تحلیل دستی آن دشوار است. هوش مصنوعی می تواند این داده ها را تجزیه و تحلیل کند و اطلاعات مفیدی در مورد عملکرد گیاه ارائه دهد. به این ترتیب مدیران نیروگاه می توانند تصمیمات آگاهانه تری در مورد بهره برداری، نگهداری و ارتقاء سیستم ها اتخاذ کنند.

آل محمدی به آموزش و شبیه سازی پیشرفته وی در خصوص یکی از تاثیرات احتمالی هوش مصنوعی بر نیروگاه بوشهر گفت: یکی دیگر از کاربردهای هوش مصنوعی ایجاد محیط های شبیه سازی شده برای آموزش کارکنان است. با استفاده از شبیه سازهای مبتنی بر هوش مصنوعی، می توان سناریوهای مختلف عملیاتی و بحرانی برای آموزش و مربیگری کارکنان ایجاد کرد. این آموزش ها آمادگی کارکنان را برای موقعیت های غیرعادی افزایش می دهد و تصمیم گیری اضطراری را بهبود می بخشد.

درباره اوست کاهش هزینه ها وی گفت: با بهینه سازی عملیات و نگهداری از طریق هوش مصنوعی، هزینه های مربوط به تعمیرات، خاموشی های بی برنامه و مدیریت انرژی کاهش می یابد. این امر می تواند سودآوری نیروگاه را افزایش دهد و هزینه تولید برق را کاهش دهد.

عضو ویکی آمار ملل متحد در پایان با حدود نظارت و مدیریت مواد رادیواکتیو وی گفت: در نیروگاه های هسته ای مدیریت صحیح مواد رادیواکتیو و پسماندهای هسته ای از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از هوش مصنوعی می توان برای نظارت و مدیریت مواد رادیواکتیو، به ویژه در عملیات مربوط به تامین سوخت و دفع زباله استفاده کرد و به کاهش خطرات زیست محیطی کمک کرد.

انتهای پیام/